Qalxanabənzər (tiroid) vəzi xəstəlikləri ilə bağlı informasiya portalı

Şəkərli diabetdə cinsi zəiflik diabetdə az danışılan ağırlaşmalarından biridir. Bu istər kişilər arasında, istər qadınlar arasında çox yayılmış, sadəcə, bir az utanc doğuran bir məsələ olduğu üçün çox da statistikası bilinməyən bir xəstəlikdir. Məlum olmuşdur ki, 30 faizə qədər kişilər cinsi zəiflik problemi ilə həkimlərə getsə də, şəkərli diabet olmağından xəbərsizdir. Bu erektil disfunksiya, erkən cinsi boşalma, qadınlarda ağrılı cinsi təmas və s. şəklində özünü göstərir. Şəkərli diabeti kontrolda olmayan, eyni zamanda qan təzyiqi qaydasında olmayan, damar-sinir aparatında yaranan müxtəlif dəyişikliklər cinsi seksual sferada bəzi problemlərə yol açmaqdadır. Onu bildirmək istəyirəm ki, qan şəkəri qaydasında olmaqla, uyğun və düzgün müalicə aparmaqla, neyropatiyanın düzgün müalicəsi, korreksiya etməklə bu xəstələrə çox yaxşı kömək etmək mümkündür.

Hamiləlik zamanı şəkərli diabeti biz iki qrupda təsnif edirik: Şəkərli diabeti olan bir xəstə hamilə qalmışdır və ya hamiləlik zamanı meydana çıxan şəkərli (hestasional) diabet. Bütün hallarda kontrol altında olmayan diabet xəstələri hamiləlik üçün çox böyük risklər yaratmaqdadır. Burada açılışlar olmağı, ölü doğuş, hamiləlik ağırlaşmaları, yeni doğulacaq körpədə müəyyən həyati risklər, anadangəlmə qüsurlar və s. mümkündür. Bu baxımdan hər bir hamiləlik planlayan diabetli xəstə mütləq şəkildə hamiləlik planlanmasından qabaq həkim nəzarəti altında olmalıdır. Baş verən hamiləlik mütləq həkim endokrinoloq və ginekoloq nəzarəti altında davam olunmalıdır. Bunun əksi olduğu hallarda isə hamiləni çox böyük risklər gözləyir. Riskə atmamaq üçün mütləq şəkildə bu cür xəstələrin həkim nəzarəti altında hamiləliyinin davam etdirilməsi məsləhətdir.

Şəkərli diabet bir həyat tərzidir, həyat boyu davam edəcək xəstəlikdir. Bu xəstəlikdən tamamilə sağalmaq mümkün olmasa da fəsadlarını yüngülləşdirmək, tamamilə aktiv və sağlam həyat keçirmək mümkündür. Şəkərli diabetin müalicəsində hazırda çox müasir dərman və çox komfortlu insulin preparatları, eyni zamanda, diabet cərrahiyyəsi bu xəstəliyin əlamətlərini, şikayətlərini, fəsadlarını azaltmağa imkan verməkdədir. Hazırki günümüzdə şəkərli diabetin böyük bir xəstəlik, faciə, çox böyük bir qüsur olaraq depressiyasını yaşamaqdansa əgər diabet diaqnozu qoyulubsa işi elə bir hala gətirmək olar ki, heç bir fəsad olmadan tamamilə sağlam yaşamaq mümkündür. Əslinə qalsa diabet xəstəliyini insanın sağlam yaşayış tərzinə çağırışı kimi qəbul etmək lazımdır. Təbii ki, bu xəstəlik keçici, infeksion ya cərrahi xəstəlik kimi bir kurs müalicə ya əməliyyatla bitən bir iş kimi qəbul olunmamalıdır.Şəkərli diabeti həyat tərzi olaraq qəbul edib heç bir dərman qəbul etmədən də fiziki aktivliyə və pəhrizə əməl etməklə tamamilə normal yaşamağımız mümkündür.Şəkərli diabetin müalicəsində hazırda istifadə olunan cərrahi üsullar və istifadə olunan elmin son texnologiyaları təbii ki, bu xəstəliyin fəsadlarını azaltmağa kömək edəcəkdir.

Şəkərli diabet xəstələrinin pəhrizlərində ilk başda gələcək su qəbuludur. Çünki bu cür xəstələrin bədəni susuzlaşdığı üçün yetərli miqdarda maye qəbulu (orta yaşlı insanda iki litr və üzəri maye qəbulu), eyni zamanda çiy su qəbulu çox önəmlidir. İkincisi, pəhriz balanslaşdırılmış şəkildə olmalıdır. Xəstə zülal və yağ qəbul etməlidir. Əsas bizim qadağan etdiyimiz fastfood, rafinə olunmuş, işlənmiş ərzaqlar və şəkərli qidalardır. Un məmulatları və şəkərli qidalar menyudan çıxarılmalıdır, meyvə məhdud olmalıdır. Tərəvəz , lifli qidalardan çox istifadə olunmalıdır. Bu şəkildə həkim təyinatı ilə doğru düzgün, orqanik qidalanan xəstələrdə şəkərin düzənə girməyində, qlükoza kontrolunun qaydaya düşməsində pəhriz müalicəsinin əhəmiyyəti misilsiz dərəcədə yüksəkdir. Pəhriz gözləməyən xəstələrdə digər müalicə üsullarının əhəmiyyəti yoxdur.

Şəkərli diabet bütün yaş qruplarında görülən bir xəstəlikdir və şəkərli diabet diaqnozdan sonra həyat boyu davam edir. Azyaşlı uşaqlarda daha çox insulin tələbli tip 1 diabet görülməkdədir. Bu diabet tipində uşaqlar həyat boyu çatışmayan insulin hormonunu müxtəlif vasitələrlə – insulin injektorları, insulin qələmləri və ya pompalarla yerinə qoymaq məcburiyyətindədirlər. Valideyn azyaşlı uşağın şəkərli diabet olmağını necə anlaya bilər? Misal üçün, kiçik yaş uşaqlarda bezini tez tez islatmaq və ya bezin ağır gəlməyi, çəkinin azalmağı, iştahsızlıq, qarın ağrısı – bu kimi, şikayətlər varsa, diabet ağıla gəlməlidir. Təbii ki, bu hər zaman ağıla gəlmir. Amma ən azından bir şəkərli diabet olmasını düşündürəcəkdir və bu cür uşaqlarda çox bəsit şəkildə qan şəkəri yoxlamaqla böyük bir diaqnoz vaxtında qoyulmuş olur və xəstəliyin fəsadları olmadan qarşısını almaq mümkün ola bilər. Bütün yaş qruplarında olması mümkündür. Daha çox gənclər, uşaqlar üçün tip 1 diabet aktualdır.